SSL چیست؟

SSL (Secure Sockets Layer) یک پروتکل امنیتی است که برای ارتباط امن و رمزنگاری اطلاعات بین دو سرور (مانند وب سرور) و یا بین یک سرور و مرورگر کاربر مورد استفاده قرار می‌گیرد.  به‌طور کلی، کاربرد عمده SSL در اینترنت برای ارتباطات امن درون شبکه است.  هدف اصلی این پروتکل ایجاد یک اتصال امن بین دو سرور است تا از تهدیدهای امنیتی مانند حملات Man-in-the-Middle (MITM) جلوگیری شود. با استفاده از SSL/TLS، اطلاعاتی که بین سرور و مرورگر کاربر رد و بدل می‌شوند، رمزنگاری می‌شوند تا فرد غیرمجازی نتواند اطلاعات را بخواند یا تغییر دهد.

این پروتکل شامل یک مجموعه از الگوریتم‌های امنیتی است. فرایند برقراری اتصال این پروتکل در چند مرحله صورت می‌گیرد  که شامل نشانه‌گذاری (handshake)، تعیین الگوریتم‌های رمزنگاری و تبادل گواهینامه‌های امنیتی بین سرور و مشتری است. هنگامی که اتصال برقرار شود، اطلاعاتی که بین سرور و مشتری رد و بدل می‌شوند، از طریق رمزنگاری امن توسط الگوریتم‌های رمزنگاری مدرن محافظت می‌شوند.

از این پروتکل می‌توان در انواع برنامه‌ها استفاده کرد. مثلاً در HTTPS، از SSL/TLS برای ارتقاء نسخه غیرامن HTTP به نسخه امن استفاده می‌شود. همچنین، SSL در ارتباطات امن برای ایمیل، فایل‌های ریموت (FTP)، ارتباطات VPN و سایر برنامه‌های شبکه مورد استفاده قرار می‌گیرد.

SSL چگونه کار میکند؟

فرآیند کار SSL شامل چند مرحله است که شناخت آن به شما کمک می‌کند به صورت دقیق‌تر بتوانید با ایت پروتکل و فرآیندی را که پیاده‌سازی می‌کند ارتباط برقرار کنید. مراحل انجام آن به شرح زیر هستند:

• شروع ارتباط: وقتی یک کاربر (مرورگر) برای برقراری ارتباط با یک سرور امن متصل می‌شود، درخواست ارتباط ارسال می‌گردد. این درخواست از سمت سرور پذیرفته می‌شود و فرآیند SSL آغاز می‌شود.
• دست‌نویسی (Handshake): این مرحله یکی از حساس‌ترین مراحلی است که در زمان استفاده از این پروتکل مد نظر قرار دارد. در این مرحله، دست‌نویسی پیام‌هایی که میان کاربر و مرورگر منتقل می‌شوند، آغاز می‌گردند تا الگوریتم‌های رمزنگاری و اعتبارسنجی مشخص شوند.. در این فرآیند، سرور گواهی امنیتی (SSL Certificate) خود را به مرورگر ارسال می‌کند. گواهی امنیتی حاوی کلیدهای عمومی است که توسط موسسه‌های اعتبارسنجی معتبر (مانند Certificate Authorities) صادر می‌شود و اعتبار سرور را تضمین می‌کند.
• تأیید گواهی: مرورگر گواهی امنیتی سرور را بررسی می‌کند تا اعتبار آن را تأیید نماید. این امر شامل بررسی اعتبار گواهی، اعتبارسنجی صادرکننده گواهی (Certificate Authority) و تطابق نام دامنه سرور با نام دامنه در گواهی است.
• معامله کلید (Key Exchange): در این مرحله، سرور و مرورگر کلیدهای رمزنگاری شده را برای ارتباط امن به اشتراک می‌گذارند. این کلیدها برای رمزنگاری و رمزگشایی اطلاعات استفاده می‌شوند.
• رمزنگاری: پس از معامله کلید، با استفاده از الگوریتم‌های رمزنگاری قوی ارتباط بین سرور و مرورگر رمزگذاری می‌شود. این رمزنگاری باعث می‌شود هرگونه اطلاعاتی که بین سرور و مرورگر رد و بدل می‌شود، برای فرد غیرمجاز غیرقابل فهم و غیر خواندنی باشد.
• تأیید اعتبار: پس از رمزنگاری، سرور و مرورگر به این مسئله توجه می‌کنند که آیا اطلاعاتی که دریافت و ارسال کرده‌اند، بدون تغییر و کامل است. این تأیید اعتبار با استفاده از چک‌سام (Checksum) یا توابع هش (Hash Functions) انجام می‌شود.

بعد از اتمام مراحل فوق، ارتباط امن بین سرور و مرورگر برقرار می‌شود و اطلاعاتی که بین آنها رد و بدل می‌شود، توسط رمزنگاری محافظت می‌گردد. مرورگر به کاربر نشانگرهای امنیتی مانند قفل بسته را نشان می‌دهد تا اعلام کند که ارتباط با سرور امن است. این نشانگرها نشان می‌دهند که گواهی امنیتی سرور معتبر است و اطلاعات بین سرور و مرورگر برای طرف ثالث غیرقابل دسترس است. در نتیجه، با استفاده از SSL/TLS، امکان تهدیدات امنیتی مانند حملات Man-in-the-Middle (MITM) کاهش یافته و ارتباطات بین سرور و کاربر رمزنگاری شده و امن می‌شوند.

مزایای استفاده از SSL

استفاده از SSL (Secure Sockets Layer) یا TLS (Transport Layer Security) در ارتباطات اینترنتی دارای مزایای زیادی است. که در ادامه تعدادی از این مزایا را بررسی می‌کنیم:

• ارتباط امن: استفاده از SSL باعث برقراری یک ارتباط امن بین دو سرور (مانند وب سرور) یا بین سرور و مرورگر کاربر (مانند HTTPS) می‌شود. این ارتباط از طریق رمزنگاری اطلاعات مزایای زیادی از جمله جلوگیری از دسترسی به اطلاعات توسط اشخاص غیرمجاز و تغییرات در اطلاعات را به ارمغان می‌آورد.
• حفاظت از حریم خصوصی: با استفاده از SSL، اطلاعاتی که بین سرور و مرورگر رد و بدل می‌شوند، رمزنگاری می‌شوند و فقط توسط طرفین مجاز قابل خواندن هستند. این امر به کاربران اعتماد می‌دهد که اطلاعات شخصی، رمز عبور، اطلاعات مالی و سایر اطلاعات حساس آنها در یک بستر امن ردوبدل می‌شود.
• تأیید هویت: SSL شامل استفاده از گواهی امنیتی (SSL Certificate) است که توسط موسسات اعتبارسنجی معتبر صادر می‌شود. این گواهی امنیتی حاوی اطلاعات مربوط به هویت سرور است و تأیید می‌کند که سایت یا سرویس مورد نظر واقعاً به مالک آن تعلق دارد. این امر به کاربران اعتماد می‌بخشد که با سرویسی اصلی و امن در ارتباط هستند و هکرها نمی‌توانند به آنها آسیب وارد کنند.
• رتبه‌بندی در موتورهای جستجو: موتورهای جستجوی معروف مانند گوگل، SSL را به عنوان یک عامل مهم در رتبه‌بندی سایت‌ها در نتایج جستجو در نظر می‌گیرند. به عبارت دیگر، سایت‌هایی که از SSL استفاده می‌کنند (به خصوص با استفاده از پروتکل HTTPS)، در نتایج بالاتر و قابل مشاهده‌تر قرار گیرند. این امر می‌تواند برای بهبود رتبه سایت و جذب ترافیک بیشتر مفید باشد.
• اعتماد مشتریان: استفاده از SSL می‌تواند به افزایش اعتماد مشتریان کمک کند. نشانگرهای امنیتی مانند قفل بسته در مرورگر، نمایش دادن نام سازمان صادرکننده گواهی امنیتی و نشان‌های اعتماد مانند نشان‌های SSL باعث می‌شود مشتریان با رضایت وارد سایت شما شوند و این مسئله به برندسازی کمک می‌کند. این موارد اعتماد بیشتری را در رابطه با سایت یا سرویس به شما می‌دهند و می‌توانند باعث افزایش فروش، تراکم ترافیک و رضایتمندی کاربران شود.

مزایای استفاده از SSL در ارتباطات اینترنتی بسیار مهم هستند و باعث افزایش امنیت، حریم خصوصی و اعتماد کاربران می‌شوند. در نتیجه، استفاده از SSL به‌طور گسترده در وبسایت‌ها، فروشگاه‌های آنلاین، بانک‌ها، سرویس‌های ابری و بسیاری از سرویس‌های دیگر توصیه می‌شود.

سخن پایانی

تا به اینجا تلاش کردیم اطلاعات کاملی را در رابطه با پروتکل امنیتی SSL در احتیار شما قرار دهیم. با استفاده از این پروتکل پیام‌هایی که میان کاربران و سرور ردوبدل می‌شوند رمزنگاری می‌شوند و در نتیجه امنیت برقرار می‌گردد. موتور گوگل اعلام کرده است سایت‌هایی که از این پروتکل امنیتی استفاده می‌کنند رتبه بالاتری دریافت می‌کنند.