CMD در لغت مخفف کلمه Command به معنای فرمان است. Command prompt یا خط فرمان که به اختصار به آن cmd نیز گفته می‌شود، تفسیرگر دستورات خطی در سیستم‌عامل‌های ویندوز می‌باشد. این ابزار عملکرد مشابهی به Command.com در DOS دارد. Cmd برنامه پیش فرض خود ویندوز بوده و به کاربران قابلیت انجام عملیات مختلف با استفاده از وارد کردن دستورات خطی را می‌دهد.
رابط کاربری cmd از طریق کنسول Win32 پیاده سازی می‌شود و مسیر دسترسی به آن به شرح زیر است:
C:\Windows\system32\cmd.exe
همچنین امکان دسترسی به این ابزار از طریق میانبر آن در منو استارت و یا وارد کردن عبارت cmd در پنجره run command وجود دارد.
کاربرد cmd
همانطور که گفته شد، با پوسته دستورات امکان برقراری ارتباط با سیستم عامل وجود دارد. Cmd را نوعی مترجم در نظر بگیرید که دستورات کاربر را به عنوان ورودی دریافت و آن‌ها را به زبان ماشین ترجمه می‌نماید. این دستورات از قبل تعریف شده هستند و هر یک وظیفه‌ای خاص را انجام می‌دهند. همچنین امکان ادغام برخی از آن‌ها برای انجام مجموعه‌ای از تسک‌ها وجود دارد. دستورات میبایست به صورت دستی وارد شوند و می‌توانند در یک فایل batch نوشته شوند تا برخی از تسک‌های دستی مانند بکاپ گیری دوره‌ای را اتوماسیون کنند. دستورات موجود در cmd در کاربری روزمره و یا عیب یابی موارد مربوط به شبکه کاربرد بالایی دارند.
همچنین این دستورات امکان فراخوانی از زبان‌های برنامه نویسی مختلفی همچون جاوا را دارند که به برنامه نویس این امکان را می‌دهد تا به صورت مستقیم تسک‌هایی را از طریق cmd انجام دهد به جای اینکه مجبور به نوشتن چندین خط کد بیشتر برای انجام آن‌ها باشد.
برخی دستورات برکاربرد در cmd
Ping: چنانچه قصد تست اتصال شبکه بین دو سیستم را دارید، میتوان از این دستور استفاده کرد. این کد یک پکت دیتا را به مقصد فرستاده و منتظر دریافت پاسخ آن می‌شود و زمان این فعالیت را اعلام می‌نماید.
Netstat: این دستور اتصال‌های فعال TCP، پورت‌هایی که سیستم در حال حاضر به آن‌ها گوش می‌دهد را نمایش می‌دهد.
Ipconfig: از پرکاربردترین دستورات است و مقادیر تنظیمات شبکه همچون TCP/IP را نشان می‌دهد. همچنین امکان تازه سازی DNS و تنظیمات پویای هاست را فراهم می‌آورد.
PathPing: برای نشان دادن مشکلات شبکه در روتر یا ساب نت‌ها به کار می‌رود.چنانچه مورد از دست رفتن پکت دیتایی بین مبدا و مقصد وجود داشته باشد، این دستور می‌تواند بر اساس پکت‌های بازگشته از روتر یا ساب نت، نتیجه را تشخیص و نمایش دهد.
Tracert: این دستور، مسیر سیستم مقصد که پکت‌ها از طریق آن دریافت می‌شوند را ردیابی می‌کند.
append: این امکان را می‌دهد تا به فایل‌های موجود در یک دایرکتوری دیگر دسترسی یابید به نوعی که گویا آن فایل‌ها در همان دایرکتوری قرار دارند.
getMac: در مواردی که نیاز به آدرس فیزیکی یا مک آدرس سیستم است کاربرد دارد. همچنین می‌تواند آدرس سیستم ریموت را نیز تعیین کند.
diskcopy: به برنامه نویس امکان می‌دهد تا محتوای یک دیسک را در دیسک دیگر کپی کند.
dir: از کاربردی ترین دستورات در cmd است و قابلیت لیست کردن تمامی فایل‌ها و زیر پوشه‌های موجود در یک پوشه را دارد.
driverquery: به ادمین امکان دیدن لیستی از دستگاه‌ها و درایورهای نصب شده بر روی سیستم را می‌دهد.
tasklist: این دستور امکان مشاهده لیست پروسس‌های در حال اجرا را بر روی یک دسکتاپ یا ریموت فراهم می‌آورد.
cipher: به هنگام نیاز به مشاهده یا تغییر رمزنگاری قابل استفاده است.
NSLookup: اطلاعاتی که برای تشخیص زیرساخت DNS قابل استفاده است را به نمایش می‌گذارد. این دستور تنها در هنگامیکه پروتکل TCP/IP نصب شده باشد امکان اجرا دارد.
Taskkill: تمامی تسک‌های موجود و در حال اجرا با این فرمان قابل حذف هستند. برای حذف از ID تسک استفاده می‌شود.
mstsc: با دستور امکان برقراری ارتباط ریموت از سیستم فراهم می‌آید.
rdpsign: با این دستور کاربر امکان امضای دیجیتال یک فایل rdp موجود بر روی ریموت دسکتاپ وجود دارد.
shadow: با این فرمان امکان دسترسی به سشن‌های موجود در دسکتاپ ریموت وجود دارد.
tscon: این دستور امکان اتصال به یک سشن در یک سیستم ریموت دیگر را فراهم می‌کند.
tskill: مشابه taskkill که وظیفه حذف تسک‌ها در سیستم لوکال را دارد، این دستور این کار را در سیستم ریموت انجام می‌دهد.
nfsadmin: این دستور سرور و کاربر را برای NFS مدیریت می‌نماید.
nfsstat: تعداد درخواست‌های ارسالی به سرور برای NFS را نمایش یا ریست می‌کند.
rpcinfo: لیست برنامه‌های موجود بر روی کامپوترهای ریموت را ارئه می‌دهد.
