سرور چیست؟

سرور چیست؟ سرور به طور کلی به یک دستگاه اشاره دارد که برای ارائه خدمات، ذخیره‌سازی داده‌ها، میزبانی برنامه‌ها و فراهم کردن منابع به دستگاه‌های دیگر در شبکه استفاده می‌شود. سرورها می‌توانند به صورت سخت‌افزاری و یا نرم‌افزاری وجود داشته باشند

در مفهوم سخت‌افزاری، سرور به کامپیوتری اشاره دارد که مجهز به قطعات سخت‌افزاری قوی و منابع محاسباتی بالا است. این سرورها اغلب در دیتاسنترها قرار می‌گیرند و می‌توانند برای ارائه خدمات شبکه، ذخیره‌سازی داده‌ها، میزبانی وب و سرویس‌های دیگر استفاده شوند. سرورهای سخت‌افزاری معمولاً به صورت قدرتمندتر و پایدارتری نسبت به کامپیوترهای شخصی عمل می‌کنند

در مفهوم نرم‌افزاری، سرور به برنامه‌ای اطلاق می‌شود که بر روی یک سیستم کامپیوتری نصب می‌شود و وظیفه مدیریت منابع و اجرای درخواست‌ها را بر عهده دارد. این سرورها معمولاً برنامه‌هایی هستند که برای ارائه خدمات شبکه مانند سرورهای وب، سرورهای پست الکترونیک، سرورهای پایگاه داده و سرورهای فایل استفاده می‌شوند.

معرفی انواع سرورها

در ادامه پاسخ به سوال سرور چیست، باید به معرفی انواع سرورها بپردازیم. سرورها می‌توانند در انواع مختلف و با استفاده از فناوری‌های متنوع موجود باشند. در ادامه، به برخی از انواع رایج سرورها اشاره می‌کنیم:

• سرورهای وب (Web Servers):

این نوع سرورها مسئول پاسخگویی به درخواست‌های وب بر اساس پروتکل HTTP هستند. آن‌ها صفحات وب را برای مشتریان ارسال می‌کنند.  Apache HTTP Serverو Nginx مثال‌هایی از این سرورها هستند.

• سرورهای پست الکترونیک (Email Servers):

این سرورها برای مدیریت، ارسال و دریافت ایمیل‌ها استفاده می‌شوند. برخی از سرورهای پست الکترونیک رایج شامل Microsoft Exchange Server، Postfix و Sendmail هستند.

• سرورهای پایگاه داده (Database Servers):

این نوع سرورها برای ذخیره و مدیریت داده‌ها در پایگاه‌های داده استفاده می‌شوند. برخی از سرورهای پایگاه داده معروف عبارتند از Oracle Database، MySQL، Microsoft SQL Server و PostgreSQL.

• سرورهای فایل (File Servers):

این سرورها فضای ذخیره‌سازی مرکزی را فراهم می‌کنند و به کاربران امکان دسترسی و مدیریت فایل‌ها را می‌دهند. سرورهای فایل می‌توانند از طریق پروتکل‌های مختلفی مانند Server Message Block (SMB) یا Network File System (NFS) عمل کنند.

• سرورهای چندرسانه‌ای (Media Servers):

این سرورها برای ذخیره و پخش محتوای چندرسانه‌ای مانند ویدئو و صدا استفاده می‌شوند. آن‌ها به وسیله پروتکل‌هایی مانند Real-Time Streaming Protocol (RTSP) یا Hypertext Transfer Protocol (HTTP) محتوا را به دستگاه‌های کاربران منتقل می‌کنند.

• سرورهای ابری (Cloud Servers):

این نوع سرورها در ساختار ابری مورد استفاده قرار می‌گیرند و از طریق اینترنت منابع محاسباتی و سرویس‌های مختلف را برای کاربران فراهم می‌کنند. مثال‌هایی از سرویس‌های ابری شامل Amazon Web Services (AWS)، Microsoft Azure و Google Cloud Platform (GCP) هستند.

• سرورهای اختصاصی (Dedicated Servers):

در این نوع سرورها، یک سرور فیزیکی به صورت کامل در اختیار یک کاربر یا یک سازمان قرار می‌گیرد. این سرورها معمولاً برای برنامه‌هایی با نیازهای منحصر به فرد استفاده می‌شوند.

به طور کلی، می‌توان سرورها را در دسته‌های زیر تقسیم بندی کرد:

• سرورهای فیزیکی (Physical Servers):

این سرورها سرورهای سخت‌افزاری هستند که در یک مکان فیزیکی مستقر می‌شوند. آن‌ها معمولاً دارای قطعات سخت‌افزاری قوی و با قابلیت پردازش بالا هستند. این سرورها به طور کلی به دو دسته تقسیم می‌شوند: سرورهای برجسته (Rack Servers) که در یک میز رک قرار می‌گیرند و سرورهای بلید (Blade Servers) که در یک شاسی مشترک قرار می‌گیرند.

• سرورهای مجازی (Virtual Servers):

در این حالت، یک سرور فیزیکی منابع خود را به چندین سرور مجازی تقسیم می‌کند. هر سرور مجازی به طور جداگانه اجرا می‌شود و به نظر می‌رسد که یک سرور مستقل است. از مزایای سرورهای مجازی می‌توان به بهره‌وری بالاتر از منابع سخت‌افزاری، مدیریت آسان‌تر و امکان بالابردن یا کاهش منابع به صورت دینامیک اشاره کرد.

• سرورهای ابری (Cloud Servers):

سرورهای ابری در زیرساخت ابری مانند سرویس‌های ابری محبوب هستند. آن‌ها به صورت مجازی در مراکز داده ابری قرار دارند و از طریق اینترنت برای کاربران منابع محاسباتی فراهم می‌کنند. سرورهای ابری اجازه می‌دهند که منابع محاسباتی به صورت الاستیک و به میزان مورد نیاز تغییر کنند.

• سرورهای خدمات (Service Servers):

این سرورها برای ارائه خدمات خاصی مانند سرویس‌های وب، پست الکترونیک، پایگاه داده و فایل استفاده می‌شوند. آن‌ها معمولاً بر روی سرورهای فیزیکی یا مجازی نصب می‌شوند و برنامه‌های خاصی را برای مدیریت و ارائه خدمات اجرا می‌کنند.

• سرورهای ذخیره‌سازی (Storage Servers):

این سرورها به منظور ذخیره‌سازی و مدیریت داده‌ها و فضای ذخیره‌سازی استفاده می‌شوند. آن‌ها معمولاً دارای درایوهای بزرگی هستند.

نرم‌افزار سرور چیست؟

در ادامه، باید نگاهی به این مسئله داشته باشیم که نرم‌افزار سرور چیست؟! نرم‌افزار سرور یک نرم‌افزار است که بر روی سرور نصب و اجرا می‌شود و وظیفه مدیریت و ارائه خدمات به کلاینت‌ها را بر عهده دارد. نرم‌افزار سرور، در واقع نقش مهمی در ارتباط کلاینت‌ها با سخت‌افزار سرور و ارائه خدمات مختلف دارد. نرم‌افزارهای سرور در بسیاری از زمینه‌ها کاربرد دارند. برخی از نمونه‌های رایج نرم‌افزارهای سرور عبارتند از:

• سرورهای وب (Web Servers):

سرور وب، سرورهایی مانند Apache HTTP Server و Nginx هستند که برای ارائه صفحات وب به مرورگرها استفاده می‌شوند.

• سرورهای پست الکترونیک (Email Servers):

سرورهایی مانند Microsoft Exchange Server، Postfix و Sendmail برای مدیریت، ارسال و دریافت ایمیل‌ها به کار می‌روند.

• سرورهای پایگاه داده (Database Servers):

به سرورهایی مانند Oracle Database، MySQL، Microsoft SQL Server و PostgreSQL که برای ذخیره و مدیریت داده‌ها در پایگاه‌های داده استفاده می‌شوند، سرورهای پایگاه داده گفته می‌شود.

• سرورهای فایل (File Servers):

سرورهایی مانند Windows File Server و Network Attached Storage (NAS) فضای ذخیره‌سازی مرکزی را فراهم می‌کنند و به کاربران امکان دسترسی و مدیریت فایل‌ها را می‌دهند.

• سرورهای چندرسانه‌ای (Media Servers):

به سرورهایی مانند Plex و Kodi که برای ذخیره و پخش محتوای چندرسانه‌ای مانند ویدئو و صدا استفاده می‌شوند، سرورهای چندرسانه‌ای می‌گویند.

• سرورهای ابری (Cloud Servers):

سرورهایی مانند Amazon Web Services (AWS)، Microsoft Azure و Google Cloud Platform (GCP) منابع محاسباتی و سرویس‌های مختلف را به صورت ابری فراهم می‌کنند.

نرم‌افزارهای سرور عموماً دارای قابلیت‌ها و پروتکل‌های خاصی هستند که برای ارتباط با کلاینت‌ها و مدیریت منابع سرور استفاده می‌شوند. این قابلیت‌ها ممکن است شامل پشتیبانی از پروتکل‌های شبکه، امنیت و رمزگذاری، مدیریت دسترسی، ذخیره‌سازی و بازیابی داده‌ها و بسیاری از ویژگی‌های دیگر باشند.

انواع کاربردهای سرور

اکنون بهتر است به این موضوع بپردازیم که سرور چیست و چه کاربردهایی دارد؟ سرورها در بسیاری از زمینه‌ها و صنایع کاربرد دارند. مهم‌ترین کاربردهای سرورها عبارتند از:

• ارائه خدمات وب:

سرورهای وب مانند Apache و Nginx برای ارائه صفحات وب و برنامه‌های تحت وب به کار می‌روند. این خدمات شامل وب‌سایت‌ها، پورتال‌ها، فروشگاه‌های آنلاین، وب‌سرویس‌ها و برنامه‌های اینترنت اشیا (IoT) می‌شود.

• مدیریت ایمیل:

سرورهای پست الکترونیکی مانند Microsoft Exchange Server، Postfix و Sendmail برای مدیریت و ارسال و دریافت ایمیل‌ها استفاده می‌شوند. این سرورها قادرند برای کاربران ایمیل‌های شخصی و سازمانی را فراهم کنند و امکاناتی مانند تماس با دیگر سرورهای ایمیل، فیلترینگ اسپم و مدیریت نشانی‌های ایمیل را ارائه دهند.

• مدیریت پایگاه داده:

سرورهای پایگاه داده مانند Oracle Database، MySQL و Microsoft SQL Server برای ذخیره و مدیریت داده‌ها استفاده می‌شوند. این سرورها امکاناتی مانند ایجاد، خواندن، به‌روزرسانی و حذف دیتا را فراهم می‌کنند و به توسعه‌دهندگان و برنامه‌نویسان امکان مدیریت پایگاه داده را می‌دهند.

• سرویس‌های فایل و ذخیره‌سازی:

سرورهای فایل مانند Windows File Server و NAS امکان مدیریت و به اشتراک گذاری فایل‌ها و پوشه‌ها را در شبکه‌های داخلی و بیرونی فراهم می‌کنند. این سرورها به کاربران اجازه می‌دهند فایل‌ها را ذخیره کرده و به آن‌ها دسترسی داشته باشند و در برخی موارد، قابلیت‌های مانند رمزگذاری، پشتیبان‌گیری و همگام‌سازی را فراهم می‌کنند.

• مدیریت شبکه و سیستم:

سرورهای مدیریت شبکه و سیستم به عنوان مرکز کنترل و مدیریت تمامی دستگاه‌ها و منابع شبکه استفاده می‌شوند. این سرورها می‌توانند وظایفی مانند مدیریت کاربران و دسترسی‌ها، پشتیبانی از راه دور، نظارت بر عملکرد سیستم، مدیریت تنظیمات و به‌روزرسانی‌ها را بر عهده بگیرند.

• ارائه خدمات شبکه و شیرینگ منابع:

سرورهای شیرینگ منابع (مانند سرورهای فایل و سرورهای پرینت)  امکان اشتراک گذاری منابع شبکه مانند فایل‌ها، پرینترها و دستگاه‌های دیگر را به کاربران می‌دهند.

• سرویس‌های ابری (Cloud Services):

سرورهای ابری مانند Amazon Web Services (AWS)، Microsoft Azure و Google Cloud Platform (GCP) امکان استفاده از منابع محاسباتی و سرویس‌های مختلف را در قالب یک محیط ابری برای کاربران فراهم می‌کنند.

• سرورهای ارتباطاتی:

یکی دیگر از کاربردهای سرور، سرورهای ارتباطاتی مانند سرورهای VoIP (Voice over IP) و سرورهای نرم‌افزارهای مشتری-سرور است که برای ارسال و دریافت تماس‌ها، پیام‌ها و سرویس‌های ارتباطی دیگر استفاده می‌شوند.

• سرورهای امنیتی:

سرورهای امنیتی مانند سرورهای فایروال و سرورهای VPN برای محافظت از شبکه و اطلاعات در برابر تهدیدات امنیتی استفاده می‌شوند. این سرورها مسئولیت مانیتورینگ و کنترل ترافیک شبکه، فیلترینگ و جلوگیری از دسترسی غیرمجاز را بر عهده دارند.

• سرورهای بازی آنلاین:

سرورهای بازی آنلاین برای ارائه خدمات بازی چندنفره آنلاین استفاده می‌شوند. این سرورها کاربران را قادر می‌سازند تا در یک شبکه مجازی با هم بازی کنند و امکاناتی مانند مدیریت جلسات بازی، ذخیره‌سازی داده‌های بازی و جمع‌آوری آمارها را فراهم می‌کنند.

سخن پایانی

در این مطلب تلاش کردیم به بررسی سرور بپردازیم و برای شما شرح دهیم که سرور چیست. همانطور که متوجه شدید سرور دستگاهی است که برای ارائه خدمات، ذخیره‌سازی داده‌ها، میزبانی برنامه‌ها و فراهم کردن منابع به دستگاه‌های دیگر در شبکه استفاده می‌شود. سرورها می‌توانند به صورت سخت‌افزاری و یا نرم‌افزاری وجود داشته باشند.