آموزش کامل نصب و پیکربندی وب‌سرور (Apache، Nginx، LiteSpeed) روی VPS

آموزش کامل نصب و پیکربندی وب‌سرور (Apache، Nginx، LiteSpeed) روی VPS

وب‌سایت‌ها متشکل از داده‌ها، تصاویر، متن و کدهای برنامه‌نویسی هستند که برای نمایش به کاربران، به یک میزبان نیاز دارند. در این راستا، نقش وب‌سرور پررنگ می‌شود. وب‌سرورها نرم‌افزارهایی هستند که بر روی یک سرور مجازی یا فیزیکی نصب می‌شوند و درخواست‌های کاربران را از طریق مرورگر دریافت کرده و پاسخ مناسب (معمولا صفحات وب) را ارسال می‌کنند. در این مطلب، به صورت جامع به آموزش نصب و پیکربندی سه Web Server پرکاربرد یعنی آپاچی، انجینکس و لایت‌اسپید بر روی VPS خواهیم پرداخت.

وب‌سرور چیست و چرا به آن نیاز داریم؟

وب‌سرور (Web Server) یک نرم‌افزار است که وظیفه اصلی آن ذخیره‌سازی، پردازش و تحویل فایل‌های وب‌سایت به کاربران نهایی از طریق پروتکل HTTP/HTTPS است. هنگامی که آدرس یک وب‌سایت در مرورگر وارد می‌شود، مرورگر درخواستی به وب‌سرور میزبان آن سایت ارسال می‌کند. وب‌سرور درخواست را پردازش کرده و فایل‌های مورد نیاز (مانند فایل‌های HTML، CSS، JavaScript، تصاویر و…) را به مرورگر بازمی‌گرداند تا صفحه وب به درستی نمایش داده شود.

وب‌سرورها ستون فقرات هر وب‌سایت در فضای اینترنت هستند و بدون آنها هیچ وب‌سایتی قابل دسترسی نخواهد بود. تفاوت وب‌سرور با سرور فیزیکی در این است که سرور فیزیکی یک کامپیوتر قدرتمند است که به صورت ۲۴ ساعته در حال فعالیت بوده و میزبان نرم‌افزارهای مختلفی از جمله وب‌سرور است. به عبارت دیگر، وب‌ سرور یک برنامه کاربردی بر روی سرور فیزیکی است و نه خود سرور. اگر وب‌سایت پرترافیک دارید، استفاده از سرور ابری ایران می‌تواند بهترین گزینه برای راه‌اندازی وب‌سرور باشد.

مقایسه Apache، Nginx و LiteSpeed (کدام یک مناسب‌تر است؟)

انتخاب وب‌ سرور مناسب تاثیر بسزایی بر عملکرد، سرعت و پایداری وب‌سایت شما دارد. هر یک از این وب‌سرورها، برای نصب روی سرور مجازی، ویژگی‌های منحصر به فردی دارند:

Apache

آپاچی یکی از قدیمی‌ترین و محبوب‌ترین وب‌سرورهای جهان است. به دلیل سابقه طولانی، از پشتیبانی گسترده‌ای برخوردار بوده و با اکثر سیستم‌های مدیریت محتوا (CMS) مانند وردپرس و جوملا سازگاری کامل دارد. آپاچی از ماژول‌های مختلفی برای افزودن قابلیت‌های جدید استفاده می‌کند که انعطاف‌پذیری بالایی به آن می‌دهد.

Nginx

انجینکس در سال‌های اخیر محبوبیت زیادی کسب کرده است. معماری رویداد محور آن باعث کاهش مصرف منابع (به ویژه حافظه RAM) می‌شود و در مدیریت درخواست‌های همزمان عملکرد فوق‌العاده‌ای از خود نشان می‌دهد. به همین دلیل، برای وب‌سایت‌های پرترافیک و به عنوان یک پروکسی معکوس (Reverse Proxy) گزینه ایده‌آلی است.

LiteSpeed

لایت‌اسپید یک وب‌ سرور تجاری است که بر پایه آپاچی ساخته شده و عملکرد به مراتب بهتری دارد. این وب‌ سرور برای وب‌سایت‌های سنگین و پرمصرف بهینه شده و به صورت بومی از قابلیت‌های کشینگ پیشرفته پشتیبانی می‌کند. نسخه رایگان آن با نام OpenLiteSpeed نیز در دسترس است. برای وب‌سایت‌های با ترافیک بالا، معمولا وب‌سرورها بر روی سرویس سرور اختصاصی نصب می‌شوند تا پایداری بیشتری داشته باشند.

پیش‌نیازهای نصب وب‌سرور بر روی VPS

پیش از شروع فرآیند نصب، باید چند پیش‌نیاز اساسی را فراهم کنید:

• انتخاب سیستم‌عامل: توزیع‌های لینوکس مانند Ubuntu، CentOS و Debian بهترین گزینه‌ها برای نصب وب‌سرور هستند.
• داشتن دسترسی SSH: برای نصب و پیکربندی وب‌سرورها، به دسترسی از طریق SSH به سرور مجازی خود نیاز دارید.
• اهمیت SSL برای امنیت: گواهینامه SSL برای رمزنگاری اطلاعات بین کاربر و سرور ضروری است و به حفظ امنیت وب‌سایت کمک می‌کند. برای افزایش امنیت وب‌سایت حتما از گواهینامه اس اس ال certum استفاده کنید.

آموزش نصب و پیکربندی Apache بر روی VPS

برای نصب آپاچی در سیستم‌عامل‌های مبتنی بر دبیان (مانند اوبونتو)، دستورات زیر را به ترتیب اجرا کنید:

 sudo apt update 

 sudo apt install apache2 

پس از نصب، می‌توانید با دستور زیر وضعیت سرویس را بررسی نمایید:

 sudo systemctl status apache2 

برای تنظیم Virtual Hosts، فایل پیکربندی جدیدی در مسیر /etc/apache2/sites-available/ ایجاد کرده و پس از ویرایش، آن را با دستورات زیر فعال کنید:

 sudo a2ensite your-website.conf 

 sudo systemctl restart apache2 

آموزش نصب و پیکربندی Nginx بر روی VPS

برای نصب انجینکس در اوبونتو، دستورات زیر را اجرا کنید:

 sudo apt update 

 sudo apt install nginx 

پس از نصب، وضعیت آن را با دستور زیر بررسی نمایید:

 sudo systemctl status nginx 

برای تنظیم بلاک‌های سرور، ابتدا فایل پیکربندی جدیدی در مسیر /etc/nginx/sites-available/ ایجاد کنید. سپس، با ایجاد یک لینک سمبولیک آن را فعال کرده و از صحت پیکربندی مطمئن شوید. در نهایت، سرویس انجینکس را مجددا راه‌اندازی کنید:

 sudo ln -s /etc/nginx/sites-available/your-website.conf /etc/nginx/sites-enabled/ 

 sudo nginx -t 

 sudo systemctl restart nginx 

در حالی که نصب Nginx بر روی لینوکس مرسوم‌تر است، برخی کاربران نیز از سرور مجازی ویندوز استفاده می‌کنند و بر روی آن IIS یا حتی Nginx را راه‌اندازی می‌نمایند.

آموزش نصب و پیکربندی LiteSpeed بر روی VPS

نصب نسخه رایگان لایت‌اسپید با نام OpenLiteSpeed معمولا از طریق مخازن (repository) اختصاصی آن صورت می‌گیرد. برای نصب در سیستم‌عامل‌های مبتنی بر دبیان/اوبونتو، ابتدا کلید GPG و مخزن آن را به سیستم خود اضافه می‌کنید:

 wget -O - <a class="ng-star-inserted" href="http://rpms.litespeedtech.com/debian/litespeed.gpg" target="_blank" rel="noopener" data-hveid="0" data-ved="0CAAQ_4QMahgKEwi9yaaP6MePAxUAAAAAHQAAAAAQwAM">http://rpms.litespeedtech.com/debian/litespeed.gpg</a> | sudo apt-key add - 

 sudo add-apt-repository "deb <a class="ng-star-inserted" href="http://rpms.litespeedtech.com/debian/" target="_blank" rel="noopener" data-hveid="0" data-ved="0CAAQ_4QMahgKEwi9yaaP6MePAxUAAAAAHQAAAAAQwQM">http://rpms.litespeedtech.com/debian/</a> $(lsb_release -sc) main" 

 sudo apt update 

سپس، با دستور زیر می‌توانید OpenLiteSpeed را نصب کنید:

 sudo apt install openlitespeed 

پس از نصب، می‌توانید به پنل مدیریت وب آن در پورت ۷۰۸۰ (مانند http://your_server_ip:7080) دسترسی پیدا کرده و تنظیمات اولیه را انجام دهید. برای این کار، به یک نام کاربری و رمز عبور نیاز دارید که می‌توانید با دستور زیر آن را تنظیم کنید:

 sudo /usr/local/lsws/admin/misc/admpass.sh 

در پنل مدیریت می‌توانید تنظیمات مربوط به PHP، Virtual Hosts و موارد دیگر را پیکربندی کنید. لایت‌اسپید برای بهینه‌سازی وب‌سایت‌های وردپرسی افزونه‌های کش اختصاصی دارد که به شدت توصیه می‌شود از آن‌ها استفاده کنید.

آزمون عملکرد وب‌سرور پس از نصب

پس از نصب وب‌سرور، باید از صحت عملکرد آن مطمئن شوید. می‌توانید با دستورات زیر وضعیت سرویس‌ها را بررسی کرده و از طریق مرورگر به آدرس IP سرور خود دسترسی پیدا کنید. همچنین، برای آزمون عملکرد، می‌توانید از ابزارهایی مانند ab (Apache Benchmark) یا wrk استفاده کنید. این ابزارها به شما کمک می‌کنند تا پایداری و سرعت وب‌سرور را تحت بارگذاری بالا ارزیابی کنید. در این شرایط، استفاده از سرور ابری به دلیل پایداری بالا، نتایج مطمئن‌تری در اختیار شما قرار می‌دهد.

مشکلات رایج در نصب وب‌سرور و راه‌حل آن‌ها

• خطای Port already in use: این خطا زمانی رخ می‌دهد که پورت ۸۰ یا ۴۴۳ توسط یک سرویس دیگر اشغال شده است. برای رفع این مشکل، سرویس مزاحم را متوقف یا پورت آن را تغییر دهید.
• مشکل دسترسی به فایل‌ها (permission denied): اطمینان حاصل کنید که وب‌سرور شما دسترسی لازم برای خواندن و نوشتن در دایرکتوری‌های وب‌سایت را دارد.
• کندی وب‌سرور پس از نصب: این مشکل می‌تواند به دلیل پیکربندی نامناسب، منابع ناکافی سرور یا بهینه‌سازی ضعیف باشد.
• SSL not working: اگر SSL شما به درستی کار نمی‌کند، پیکربندی وب‌سرور را بررسی کرده و از نصب و راه‌اندازی صحیح گواهینامه اس اس ال certum اطمینان حاصل کنید.

بهینه‌سازی امنیت وب‌سرور

امنیت وب‌سرور یک عامل حیاتی برای حفاظت از داده‌ها و کاربران شماست. یکی از مهمترین مراحل، فعال‌سازی SSL است که اطلاعات را رمزنگاری می‌کند. همچنین، محدود کردن دسترسی‌ها و نصب فایروال‌های نرم‌افزاری مانند UFW در اوبونتو یا firewalld در CentOS به شما کمک می‌کند تا دسترسی‌های غیرمجاز را مسدود کنید. برای وب‌سایت‌های با حساسیت بالا، اجاره سرویس سرور اختصاصی می‌تواند به دلیل امکانات امنیتی بیشتر، گزینه بهتری باشد.

چه نوع سروری برای اجرای وب‌سرور مناسب‌تر است؟

انتخاب نوع سرور به نیاز و بودجه شما بستگی دارد:

• VPS (Virtual Private Server): برای پروژه‌های کوچک و متوسط و وب‌سایت‌های با ترافیک کمتر، VPS گزینه مقرون به صرفه‌ای است.
• Dedicated Server: برای وب‌سایت‌های پرترافیک و پروژه‌هایی که به قدرت پردازشی و پایداری بالا نیاز دارند، سرور اختصاصی بهترین انتخاب است.
• Cloud Server: سرور ابری برای انعطاف‌پذیری و آپتایم بالا ایده‌آل است و به راحتی قابل مقیاس‌پذیری است. در نهایت، برای پروژه‌های ویندوزی می‌توانید از سرور مجازی ویندوز، برای پایداری و سرعت بالا از سرور ابری و برای قدرت پردازشی بالا از سرویس سرور اختصاصی استفاده کنید.

جمع‌بندی : وب‌سرورها، ستون فقرات زیرساخت های دیجیتال

در این مقاله به بررسی کامل وب‌سرورها، مقایسه Apache، Nginx و LiteSpeed و همچنین مراحل نصب و پیکربندی آنها بر روی VPS پرداختیم. اگرچه نصب این وب‌سرورها ممکن است در ابتدا پیچیده به نظر برسد، اما با دستورات و راهنمایی‌های ارائه شده، به راحتی می‌توانید وب‌سایت خود را راه‌اندازی کنید. همچنین، به اهمیت انتخاب نوع سرور مناسب و توجه به امنیت با استفاده از SSL و فایروال‌ها تأکید کردیم. به خاطر داشته باشید که وب‌سرور مناسب و سرور پایدار، پایه و اساس هر وب‌سایت موفق هستند.