تفاوت روتر و مودم چیست؟

تفاوت روتر و مودم و درک کارکرد مودم روتر از سوالات رایجی است که کاربران در هنگام خرید تجهیزات شبکه با آن مواجه می‌شوند. به طور خلاصه، مودم چیست؟ مودم مسئول ایجاد ارتباط بین شبکه محلی (خانه یا دفتر) و شبکه گسترده اینترنت است، در حالی که روتر وظیفه هدایت بسته‌های داده را در داخل شبکه و بین شبکه‌ها بر عهده دارد. در واقع، این دو دستگاه با همکاری هم اتصال شما را به دنیای آنلاین تایید می‌کنند.

در ادامه تلاش می‌کنیم اطلاعات بیشتری را در مورد تفاوت روتر و مودم در اختیار شما قرار دهیم. همچنین به طور کامل توضیح خواهیم داد که مودم روتر چیست و چه تفاوتی با سایر دستگاه‌های مشابه دارد.

روتر چیست؟

قبل از آنکه بخواهیم به فرق روتر و مودم بپردازیم، بهتر است نگاهی به کارکرد روتر داشته باشیم. روتر (Router) دستگاه شبکه است که بسته‌های داده را بین شبکه‌ها یا زیرشبکه‌ها هدایت می‌کند. وظیفه عمده روتر، مسیریابی بسته‌های داده در شبکه است. به عبارت ساده‌تر، روتر پلی بین شبکه‌ها است و بسته‌های داده را از منبع به مقصد موردنظر هدایت می‌کند.

روترها در شبکه‌های کامپیوتری و اینترنت بسیار زیاد مورد استفاده قرار می‌گیرند. آن‌ها از پروتکل‌ها و الگوریتم‌های مختلفی برای تصمیم‌گیری درباره مسیردهی بسته‌های داده استفاده می‌کنند. با تحلیل عناوین IP (آدرس‌های اینترنتی) و اطلاعات مربوط به مسیریابی، روترها تصمیم می‌گیرند که بسته‌های داده را به کدام شبکه یا زیرشبکه بعدی هدایت کنند تا به مقصد برسند.

علاوه بر این، روترها قادرند وظایف دیگری مانند تقسیم بندی ترافیک شبکه، پیکربندی امنیت شبکه (به عنوان فایروال) و ایجاد شبکه‌های خصوصی مجازی (VPN) که بر روی سرور مجازی راه اندازی شده‌است را، انجام دهند. همچنین، روترها می‌توانند قابلیت‌های مربوط به اتصال به شبکه بی‌سیم (Wi-Fi) را نیز داشته باشند که به همین دلیل به آن‌ها روتر وای فای نیز گفته می‌شود.

روترها در انواع مختلفی مانند روترهای خانگی، روترهای سازمانی و روترهای سرویس‌دهی اینترنت (ISP) موجود هستند. هر یک از این نوع روترها ویژگی‌ها و قابلیت‌های متفاوتی دارند که با توجه به نیاز شبکه مورد استفاده قرار می‌گیرند.

مودم چیست؟

قبل از آنکه وارد بحث تفاوت مودم و روتر چیست شویم، تلاش می‌کنیم اطلاعاتی در مورد مودم در اختیار شما قرار دهیم تا معنی روتر در مودم بهتر درک شود. مودم (Modem) که ترکیبی از کلمات Modulator-Demodulator است، یک دستگاه شبکه است که ارتباط بین شبکه محلی (مانند شبکه خانگی) و شبکه گسترده‌ اینترنت را برقرار می‌کند. وظیفه اصلی مودم تبدیل سیگنال‌های دیجیتالی کامپیوتر به سیگنال‌های آنالوگ قابل انتقال در خطوط ارتباطی فیزیکی (مانند خطوط تلفنی یا کابل کواکسیال) است.

مودم به عنوان یک واسط بین دستگاه‌های کامپیوتری و شبکه‌های ارتباطی عمل می‌کند. در ارتباطات شبکه، داده‌ها به صورت سیگنال‌های دیجیتالی (بیت‌ها و بایت‌ها) توسط دستگاه‌های کامپیوتر تولید و ارسال می‌شوند. مودم این داده‌ها را با استفاده از یک فرآیند به نام مودولاسیون به سیگنال‌های آنالوگ تبدیل می‌کند تا بتواند از طریق خطوط ارتباطی فیزیکی به مقصد ارسال شود. در سمت مقصد، مودم دیگر سیگنال‌های آنالوگ را با استفاده از فرآیندی به نام دمودولاسیون به سیگنال‌های دیجیتال تبدیل می‌کند تا دستگاه‌های کامپیوتری بتوانند داده‌ها را دریافت و تفسیر کنند.

مودم‌ها در انواع مختلفی مانند مودم‌های DSL، کابل مودم، مودم‌های بی‌سیم (Wi-Fi) و مودم‌های سیار (مانند مودم‌های 3G/4G/5G) موجود هستند. هر نوع مودم ویژگی‌ها و قابلیت‌های مختلفی دارد که با توجه به نوع ارتباط و نیازهای شبکه، مورد استفاده قرار می‌گیرد. مثلا، مودم‌های بی‌سیم قابلیت ایجاد شبکه بی‌سیم را فراهم می‌کنند و به دستگاه‌ها اجازه می‌دهند تا به اینترنت از طریق اتصال بی‌سیم متصل شوند.

تفاوت روتر و مودم

تفاوت روتر و مودم در وظایف و عملکرد آن‌ها است. در حالی که هر دو دستگاه در شبکه‌های کامپیوتری استفاده می‌شوند، آن‌ها وظایف متفاوتی را بر عهده دارند.

مودم روتر چیست؟

در بسیاری از موارد، دستگاه‌های روتر و مودم به صورت ترکیبی عرضه می‌شوند و قابلیت‌های هر دو را در خود دارا می‌باشند که به این دستگاه، مودم روتر گفته می‌شود.

• کار مودم روتر چیست؟ مودم روتر دستگاهی است که همزمان وظایف مودم و روتر را انجام می‌دهد. این دستگاه اتصال به اینترنت را فراهم می‌کند (مانند یک مودم) و از طرف دیگر امکان ساخت شبکه بی‌سیم (Wi-Fi) و مدیریت ترافیک دستگاه‌های متصل در شبکه محلی را ارائه می‌دهد (مانند یک روتر). به همین دلیل، فرق مودم روتر با مودم وای فای عملا به حداقل می‌رسد، چرا که بسیاری از مودم روترهای موجود در بازار دارای قابلیت Wi-Fi نیز هستند و در زبان محاوره از هر دو عبارت برای یک دستگاه استفاده می‌شود.

روترها چگونه می‌توانند امنیت شبکه را تقویت کنند؟

اکنون که با تفاوت روتر و مودم آشنا شدید، ممکن است این سوال برای شما به وجود آید که روترها چگونه می‌توانند امنیت شبکه را تقویت کنند؟! روترها از طریق انجام اقدامات و پیکربندی‌های مختلف می‌توانند به این هدف دست پیدا کنند. در ادامه، به چندین روش رایج برای تقویت امنیت شبکه با استفاده از روتر می‌پردازیم:

پیکربندی رمزنگاری

روترها می‌توانند از رمزنگاری برای محافظت اطلاعات در حین ارسال و دریافت استفاده کنند. در این پروسه از رمزنگاری مانند پروتکل WPA2/WPA3 برای محافظت از اتصالات بی‌سیم استفاده می‌شود.

جدا سازی شبکه

روترها می‌توانند شبکه را به بخش‌های جداگانه تقسیم کنند تا بخش‌های حساس‌تر مانند شبکه داخلی (LAN) و بخش عمومی (Public) جدا شوند. این جداسازی تاثیر مثبتی دارد، زیرا باعث می‌شود دستگاه‌هایی که به بخش عمومی دسترسی دارند، به بخش حساس‌تر دسترسی نداشته باشند.

استفاده از فایروال

روترها می‌توانند قابلیت فایروال را داشته باشند که به صورت تحلیلی ترافیک شبکه را بررسی کرده و ترافیک مشکوک را مسدود می‌کنند. فایروال شامل مسدود کننده‌های بسته (Packet Filters)، تحلیلگر حملات (Intrusion Detection System) و سرویس‌های امنیتی دیگر می‌شود.

تنظیمات دسترسی

روترها امکان تنظیم دسترسی به شبکه را برای دستگاه‌ها و کاربران فراهم می‌کنند. مثلا، می‌توان برای دستگاه‌های خاص محدودیت‌های دسترسی قرار داد، یا از فهرست سیاه (Blacklist) و فهرست سفید (Whitelist) برای کنترل دسترسی به دستگاه‌ها استفاده کرد.

به‌روزرسانی نرم‌افزار

روترها نیاز به به‌روزرسانی نرم‌افزار دارند تا آسیب‌پذیری‌های امنیتی جدید را برطرف کنند. برای حفظ امنیت، باید روترها را به‌روز نگه دارید و آخرین نسخه نرم‌افزار را داشته باشید.

هاب، سوئیچ و روتر: تمایز بین تجهیزات کلیدی شبکه

در کنار مودم و روتر، تجهیزات دیگری نیز در شبکه نقش‌آفرینی می‌کنند که درک تفاوت آن‌ها ضروری است. هاب (Hub) و سوئیچ (Switch) اغلب با روتر اشتباه گرفته می‌شوند، در حالی که وظیفه متفاوتی دارند. هاب ابتدایی‌ترین وسیله اتصال است؛ سیگنال‌های دریافتی را به تمام پورت‌ها ارسال می‌کند و هیچ هوشمندی در مدیریت ترافیک ندارد. این کار باعث ایجاد ترافیک بالا و کاهش کارایی می‌شود.

سوئیچ، نسخه هوشمندتر هاب است. سوئیچ بسته‌های داده را تنها به پورت مقصد ارسال می‌کند، زیرا می‌تواند آدرس فیزیکی (MAC Address) دستگاه‌های متصل را تشخیص دهد. این ویژگی، کارایی شبکه داخلی (LAN) را به شدت افزایش می‌دهد. با این حال، نه هاب و نه سوئیچ قابلیت مسیریابی بین شبکه‌های مختلف (مانند مسیریابی به اینترنت) را ندارند؛ این وظیفه به طور انحصاری بر عهده روتر است.

اهمیت و نحوه به‌روزرسانی مودم روتر

یکی از نکات مهمی که بسیاری از کاربران به آن تأخیر می‌اندازند، به‌روزرسانی منظم فریم‌ور (Firmware) مودم و روتر است. فریم‌ور در حقیقت نرم‌افزار داخلی این دستگاه‌هاست. سازندگان این به‌روزرسانی‌ها را به دو دلیل عمده منتشر می‌کنند:

• رفع باگ‌ها و بهبود عملکرد دستگاه،
•  مهم‌تر از آن، بستن آسیب‌پذیری‌های امنیتی که هکرها کشف کرده‌اند.

برای به‌روزرسانی فریم‌ور، معمولا باید به پنل تنظیمات دستگاه خود (از طریق وارد کردن IP پیش‌فرض آن در مرورگر، مثلا ۱۹۲.۱۶۸.۱.۱) دسترسی پیدا کنید. در بخش مدیریت یا به‌روزرسانی، می‌توانید فایل فریم‌ور جدید را که قبلا از وب‌سایت سازنده دانلود کرده‌اید، بارگذاری کنید. این اقدام، یک گام حیاتی در حفظ امنیت شبکه در برابر حملات سایبری است.

تفاوت عملکرد مودم روترهای کابلی و وای فای (بی‌سیم)

در بخش «مودم روتر چیست» اشاره شد که بسیاری از مودم روترها قابلیت وای فای (Wi-Fi) دارند. فرق مودم روتر با مودم وای فای در واقع در نحوه عملکرد روتر آن‌هاست. در مودم روترهای کابلی (که صرفا پورت اترنت دارند)، روتر عملا بسته‌های داده را از طریق کابل‌های شبکه (LAN) بین دستگاه‌ها توزیع می‌کند.

اما در مودم روترهای وای فای، روتر یک فرستنده بی‌سیم (Access Point) داخلی نیز دارد که سیگنال‌های داده را با استفاده از امواج رادیویی (و پروتکل‌هایی نظیر 802.11ac یا 802.11ax) منتشر می‌کند. این فرستنده به دستگاه‌ها اجازه می‌دهد تا بدون نیاز به سیم، به شبکه و اینترنت متصل شوند. بنابراین، قابلیت وای فای، صرفا یک ویژگی اضافی است که توسط بخش روتر دستگاه انجام می‌شود تا آزادی عمل بیشتری به کاربران بدهد.

سخن پایانی

در این مقاله، به تفصیل تفاوت روتر و مودم را مورد بررسی قرار دادیم و دیدیم که هرچند این دو دستگاه برای اتصال به اینترنت ضروری هستند، اما وظایف کاملا متفاوتی دارند. مودم در حکم دروازه اصلی، سیگنال‌های دریافتی از ارائه‌دهنده سرویس (ISP) را رمزگشایی کرده و اتصال شما را به شبکه جهانی برقرار می‌کند. در مقابل، روتر به عنوان یک توزیع‌کننده هوشمند، ترافیک داده را بین دستگاه‌های متعدد در شبکه داخلی شما مدیریت و هدایت می‌کند.

درک این تفاوت، به شما کمک می‌کند تا در زمان خرید تجهیزات، متناسب با نیاز خود (چه یک دستگاه یکپارچه مودم روتر و چه دو دستگاه مجزا) بهترین انتخاب را داشته باشید. نهایتا، این دو ابزار با همکاری هم، شبکه خانگی یا اداری شما را به طور امن و موثر به دنیای آنلاین متصل نگه می‌دارند.