آشنایی با رکورد SPF: سپری در برابر جعل ایمیل

رکورد Sender Policy Framework یا به اختصار SPF یک نوع رکورد DNS است که نقشی حیاتی در امنیت و قابلیت تحویل ایمیل ایفا می‌کند. هدف اصلی SPF جلوگیری از جعل آدرس فرستنده (Spoofing) و ارسال هرزنامه (Spam) است. این رکورد به سرورهای دریافت‌کننده ایمیل اجازه می‌دهد تا بررسی کنند که آیا ایمیلی که ادعا می‌کند از یک دامنه خاص ارسال شده، واقعا توسط سروری که توسط مالک آن دامنه مجاز شناخته شده، فرستاده شده است یا خیر.

SPF چگونه کار می‌کند؟

عملکرد SPF بر اساس یک سازوکار ساده اما موثر است. هنگامی که یک ایمیل ارسال می‌شود، سرور دریافت‌کننده (مثلا Gmail، Outlook و غیره) دامنه فرستنده را از هدر ایمیل استخراج می‌کند. سپس، این سرور به سراغ DNS آن دامنه می‌رود و به دنبال رکورد SPF می‌گردد.

رکورد SPF حاوی فهرستی از آدرس‌های IP سرورهای مجاز و دامنه‌هایی است که اجازه دارند ایمیل‌ها را از طرف آن دامنه ارسال کنند. سرور دریافت‌کننده آدرس IP سرور ارسال‌کننده واقعی را با لیست موجود در رکورد SPF مقایسه می‌کند.

اگر آدرس IP در لیست مجاز باشد، ایمیل تایید می‌شود. اگر نباشد، ایمیل رد شده، به عنوان هرزنامه علامت‌گذاری شده، یا تحت بررسی‌های امنیتی بیشتری قرار می‌گیرد. این مکانیسم تاثیر مستقیمی بر اعتبار دامنه شما دارد.

ساختار و اجزای یک رکورد SPF

رکورد SPF به صورت یک رشته متنی (رکورد TXT در DNS) تعریف می‌شود و از چند بخش کلیدی تشکیل شده است:

v=spf1 (نسخه)

هر رکورد SPF باید با v=spf1 شروع شود که نشان‌دهنده نسخه‌ای از SPF است که استفاده می‌شود.

سازوکارها (Mechanisms)

این بخش‌ها سرورهای مجاز برای ارسال ایمیل را تعریف می‌کنند:

• a: مطابقت با آدرس IP دامنه اصلی.
• mx: مطابقت با آدرس IP سرورهای ایمیل (MX records) دامنه. اگر برای سرویس‌های ایمیل خود از یک هاست ایمیل مجزا استفاده می‌کنید، این مورد اهمیت پیدا می‌کند.
• ip4/ip6: اجازه دادن صریح به یک یا چند آدرس IP خاص. مثلا ip4:192.0.2.1
• include: ارجاع دادن به رکورد SPF یک دامنه دیگر. این معمولا برای سرویس‌های ارسال ایمیل شخص ثالث (مثل Mailchimp یا Google Workspace) استفاده می‌شود. مثلا include:servers.spf.com
• all: این سازوکار به عنوان یک قانون نهایی عمل می‌کند و مشخص می‌کند با هر سروری که در لیست‌های قبلی مجاز نشده، چه برخوردی شود.

اصلاح‌گرها (Qualifiers)

این‌ها مشخص می‌کنند که در صورت عدم تطابق با یک سازوکار، چه عملی باید انجام شود:

• + (Pass): مجوز ارسال دارد (به صورت پیش‌فرض استفاده می‌شود).
• – (Fail): ایمیل باید رد شود.
• ~ (SoftFail): ایمیل باید به عنوان مشکوک علامت‌گذاری شود.
• ? (Neutral): نتیجه نامشخص است (معمولا استفاده نمی‌شود).

مثلا، یک رکورد کامل می‌تواند به این صورت باشد:

v=spf1 ip4:192.0.2.1 include:spf.google.com ~all

این یعنی: سرور 192.0.2.1 مجاز است و سرورهای گوگل نیز مجاز هستند. در نهایت، اگر هیچ تطابقی پیدا نشد، ایمیل به صورت SoftFail علامت‌گذاری شود.

اهمیت استفاده از رکورد SPF

تنظیم صحیح رکورد SPF برای هر دامنه‌ای که ایمیل ارسال می‌کند، حیاتی است:

• افزایش قابلیت تحویل ایمیل: یکی از دلایل اصلی که ایمیل‌های شما ممکن است به پوشه اسپم بروند، نداشتن یا تنظیم غلط SPF است. سرورهای گیرنده به دامنه شما اعتماد بیشتری می‌کنند.
• حفاظت از اعتبار دامنه: با جلوگیری از جعل هویت دامنه‌تان توسط هرزنامه‌نویسان، شهرت دامنه شما حفظ می‌شود و از قرار گرفتن آن در لیست سیاه جلوگیری می‌کند. این امر به ویژه برای کسب و کارهایی که بر روی ارتباطات ایمیلی متکی هستند، بسیار مهم است.
• مبارزه با فیشینگ: هکرها اغلب از آدرس‌های فرستنده جعلی برای حملات فیشینگ استفاده می‌کنند. SPF این حملات را دشوارتر می‌کند.

نحوه تنظیم رکورد SPF

تنظیم رکورد SPF عملا یک فرایند ساده است و باید در بخش مدیریت DNS دامنه‌تان انجام شود.

1. شناسایی سرورهای ارسال‌کننده: تمام سرورهایی را که از طریق آن‌ها ایمیل می‌فرستید، شناسایی کنید. این شامل سرور هاست وردپرس ارزان قیمت شما، سرویس‌های ایمیل خارجی، یا سرویس‌های بازاریابی ایمیلی می‌شود.
2. ایجاد رشته SPF: بر اساس سازوکارها و اصلاح‌گرهای گفته شده، رشته متنی خود را بسازید. همیشه از دستورالعمل‌های سرویس‌دهندگان شخص ثالث خود برای بخش include استفاده کنید.
3. افزودن به DNS: به پنل مدیریت DNS (معمولا در پنل هاستینگ یا ثبت‌کننده دامنه) بروید و یک رکورد TXT جدید ایجاد کنید. نام رکورد (Host) را معمولا @ یا نام دامنه خالی قرار دهید و مقدار آن را رشته SPF خود تنظیم کنید.
4. تست: از ابزارهای آنلاین معتبر برای بررسی صحت و اعتبارسنجی رکورد SPF خود استفاده کنید.

محدودیت‌ها و ملاحظات مهم

• محدودیت ۱۰ جستجو (Lookup Limit): در یک رکورد SPF، تعداد عبارت‌های include، a، mx، ptr و exists نباید بیشتر از ۱۰ عدد باشد. تجاوز از این حد باعث می‌شود رکورد SPF شما نامعتبر شود و سرورهای دریافت‌کننده آن را نادیده بگیرند.
• یک رکورد SPF به ازای هر دامنه: شما فقط باید یک رکورد SPF برای هر دامنه داشته باشید. اگر چند رکورد وجود داشته باشد، ممکن است سرورهای ایمیل آن‌ها را نادیده بگیرند یا با مشکل روبرو شوند.
• مکمل‌های SPF: توجه داشته باشید که SPF به تنهایی کافی نیست. برای حداکثر امنیت و قابلیت تحویل، باید از آن در کنار رکورد‌های DKIM (DomainKeys Identified Mail) و DMARC (Domain-based Message Authentication, Reporting, and Conformance) استفاده کنید.

نتیجه‌گیری

رکورد SPF یک ابزار ضروری در جعبه ابزار هر مدیر وب‌سایت یا کسب و کار آنلاین است. تنظیم دقیق آن نه تنها از دامنه و مشتریان شما در برابر حملات فیشینگ محافظت می‌کند، بلکه تاثیر مستقیمی بر اطمینان از این دارد که ایمیل‌های قانونی شما همیشه به صندوق ورودی گیرندگان برسند و نه پوشه اسپم.