نکته‌هایی درباره درایو‌های SSD

این روزها خرید یک SSD بد برای کاربری عمومی امر دشواری محسوب میشه اما با این وجود موارد مختلفی وجود دارند که دانستن درباره آن‌ها می‌تواند کمک شایانی به انتخاب SSD درایو مناسب با کاربری شما نماید. در ادامه این مقاله به بررسی برخی از مهمترین این عوامل خواهیم پرداخت.

Firmware

Firmware به نرم افزاری اطلاق می شود که در حافظه ماندگار SSD قرار دارد. این نرم افزار به صورت خلاصه عملیات انجام شده در درایو را مدیریت می کند. Firmware در حوزه SSD با شماره نسخه آن شناخته شده و معمولا از طریق فلش کردن با ابزار شرکت تولید کننده قابل ارتقا است. این آپ گریدها به طور معمول از طریق بخش پشتیبانی وبسایت تولید کننده قابل دسترس است. آپدیت یک Firmware در مواردی باعث رفع مشکلات عملکردی در درایو می گردد. همچنین در نظر داشته باشید درایوی که مدت زمان نسبتا زیادی در بازار است ممکن است در بازه های زمانی مختلف به کشور وارد شده و در نتیجه بارهای مختلف آن دارای فرم ورهای متفاوت باشند، لذا در این موراد مهم است که شما کدام نسخه از خافظه را خریداری می نمایید چرا که عملکرد درایو بسته به فرم ور آن متفاوت خواهد بود.

SSD caching

یک SSD امکان بکار گیری به عنوان درایوی که از آن بوت انجام می شود را دارد. در این حالت سیستم عامل و برنامه ها قابلیت نصب بر روی این درایو را خواهند داشت و به نوعی نیز بالاترین امکان بهره بری از یک SSD در این حالت رخ می دهد. اما حالت دیگری نیز وجود دارد که در آن درایو به عنوان کش‌مموری استفاده می شود. در این حالت سیستم از SSD جهت ذخیره موقت داده هایی همچون فایل های برنامه ای، فایل های حجیم داده  و بخش هایی از سیستم عامل استفاده می شود تا در هنگام نیاز کش سریعتر صورت بگیرد. این عمل به صورت خودکار توسط تکنولوژی مانند SRT اینتل انجام می شود.

کش‌شدن SSD گاها در اولترا بوک های ویندوزی استفاده می شود. در دسکتاپ ها این اقدام توسط یک حافظه نسبتا کم حجم  ۲.۵ اینچ SSD با درگاه ساتا صورت می گیرد. نسخه جدیدتر این تکنیک استفاده از Optane memory اینتل خواهد بود.

Serial ATA

این عبارت که معمولا به صورت sata به کار می رود برای مدت مدیدی باس اینترفیس استاندارد استفاده شده برای درایوها در سیستم های خانگی و شرکتی بود. درگاه sata به صورت همزمان برای هر دو نوع SSD و اپتیکال درایوها استفاده می شود. اگرچه SSD در فرمت های دیگری مانند m2 نیز عرضه می گردد اما پرکاربردترین حالت استفاده از این نوع درایو حافظه های ۲.۵ اینچ ساتا SSD است.

این درایو دارای یک پورت انتقال اطلاعات ساتا و یک پورت با عرض بیشتر برای اتصال به منبع تامین برق است. درگاه‌های ساتا مختلف سرعت انتقال دیتا مختص خود را دارند و آنچه عموما در SSDها دیده می‌شود، SATA2 و SATA3 هستند. این دو درگاه با عبارات  SATA 3Gbps و SATA 6Gbps نیز شناخته می‌شوند که درواقع این موارد بالاترین نرخ انتقال داده ممکن در آن‌ها است. در حال حاضر SATA 6Gbps پورت استاندارد استفاده شده در درایوها است.

mSATA

این عبارت به صورت همزمان فرم و درگاه SSDهای فشرده را تعریف می‌نماید. این نوع درایو ممکن است به عنوان بوت درایو و یا SSD کش که پیشتر توضیح داده شد استفاده شود تا به این ترتیب عملکرد هاردهای مکانیکی با میزبانی موقت و پویای داده‌های آن‌های بر روی این نوع SSD ارتقا یابد، اگرچه که این تکنیک کم کم در حال محو شدن است.

M.2

درایوهای M.2 که پیشتر با نام NGFF شناخته می‌شدند مشابه نسخه‌های قدیمی تر خود mSATAها، بوردهای کوچکی مانند رم‌ها هستند. این نوع ساختار سازندگان را قادر می‌سازد تا دستگاه‌های خود را در ابعاد کوچکتر و باریک تری بسازند. این نوع حافظه در ابعاد مختلف طولی 80، 60 یا 42 میلیمتر با عرض 22 میلیمتر به یک یا دو چیپ NAND در یک یا دو طرف درایو ساخته می‌شوند. این نوع SSD برای استفاده با ساتا و یا PCI Express طراحی شده اند. تفاوت کاربردی در دنیای واقعی چشمگیر نیست اما به هر حال PCI Express دارای عملکرد بهتری است. با این وجود نوع ساتا آن کاربرد بیشتری دارد.

Write Cycles

این مورد معیاری جهت تعیین طول عمر یک SSD است. این شاخص که با نام program-erase cycles نیز شناخته می‌شود به جای اینکه به صورت واحد مورد بررسی قرار گیرد، بیشتر در مقایسه درایوها کاربر دارد. این معیار تعداد دفعاتی است که یک سلول حافظه درایو قابلیت پاک و سپس ذخیره مجدد اطلاعات را دارد. البته در غالب کاربری‌های خانگی SSDها پس از مدت زمان طولانی به پایان این چرخه می‌رسند، اما در درایوهایی که در سرورها استفاده می‌شوند این مورد جز یکی از نکات کلیدی در هنگام تهیه درایو به شمار می‌رود.

پشتیبانی از Trim

این مورد یک جنبه مهم از نحوه کار کردن SSD است. پیش از ذخیره اطلاعات، ابتدا نیاز است که تمامی سلول‌هایی که قرار است میزبان داده‌های جدید باشند، از قبل خالی باشند و یا ابتدا از اطلاعات قبلی پاک شوند. در مواردی که درایو پر است فرآیند پاک کردن سلول‌های اشغال شده منجر به کاهش سرعت و عملکرد می‌گردد. از ویندوز 7 به بعد دستور TRIM رسیدگی به این مورد را برعهده دارد و پیش از انتقال دیتا جدید اقدام به حذف اطلاعات موجود بر روی سلول‌های در دسترس می‌نماید. نرم افزارهای پیشفرض موجود بر روی درایوها و یا ابزارهایی همچون Crystal DiskInfo امکان نشان دادن فعال بودن یا نبودن این قابلیت بر روی SSDها را دارا هستند.

RAPID Mode

RAPID عبارت اختصاصی برند سامسونگ برای تکنولوژی RAM-dive است که از درایوهای Evo 840 به بعد بر روی SSDهای این شرکت فعال می‌باشد. در این تکنولوژی بخشی از حافظه موقت سیستم اصلی توسط یک درایور جهت افزایش سرعت انتقال اطلاعات استفاده می‌شود. این قابلیت منجر به افزایش عملکرد قابل توجهی در SSDهای سامسونگ می‌شود اما در مواقعی دارای یک نقطه ضعف مهم است. در هنگام قطعی برق اطلاعات موجود بر روی رم سیستم پاک می‌شود و در نتیجه امکان از دست رفتن داده‌های موجود بر روی رم در زمان قطعی برق وجود دارد.

Controller

کنترلر یک قطعه سیلیکونی قرار گرفته بر روی برد درایو است که به نوعی پردازنده آن نیز به شمار می‌رود. یک SSD تشکیل شده از دو یا چند حافظه raid شده است و کنترلر پل ارتباطی و یکی کننده این فلش مموری‌های قرار گرفته بر روی برد است. این قطعه همچنین وظیفه اجرای نرم افزارهای سطح firmware را نیز دارا است. این مورد یکی از اصلی ترین مواردی است که باعث تمایز SSDها از یکدیگر می‌شود. حتی در غالب موارد می‌توان ادعا نمود که غالب درایوهایی که از کنترلر یکسان استفاده می‌کنند، فارغ از برند، نسخه firmware و سایر مشخصاتشان عملکرد مشابهی دارند. Phison و Marvell از جمله تولیدکنندگان مطرح کنترلر در بازار فعلی هستند.

Z-Height

در درایوهای 2.5 اینچ این مورد بیانگر ضخامت است. درایوهای 2.5 اینچی دارای دو ضخامت 7 و 9.5 میلیمتری هستند، اگرچه در حال حاضر تنها درایوهای 7 میلیمتری تولید می‌شوند. این مورد در کیس‌ها نکته مهمی نیست اما در لپ تاپ و سرورها جز نکات مهم به شمار می‌رود.

Wear Leveling

سلول‌های حافظه در یک SSD دارای عمر مشخصی به لحاظ تعداد دفعات ذخیره ‌اطلاعات هستند. Wear Leveling تکنیک به کار رفته توسط firmware جهت افزایش طول عمر درایو است. در این تکنیک به جای اینکه پیش از پر شدن حافظه تنها سلول‌های مشخصی جهت ذخیره داده‌ها مورد استفاده قرار گیرند، در هر مرتبه پاک شدن و ذخیره مجدد اطلاعات، سلول‌های متفاوتی برای این منظور استفاده می‌شوند.