شبکه چیست؟

شبکه چیست ؟ این سوال یکی از سوالاتی است که ممکن است پرسیده شود و شما به دنبال اطلاعات کاملی در مورد آن باشید. به طور کلی، شبکه به مجموعه‌ای از رایانه‌ها و دستگاه‌های مختلف (مانند سرورها، روترها، سوئیچ‌ها و دستگاه‌های شبکه دیگر) گفته می شود که از طریق واسط‌های شبکه و پروتکل‌های ارتباطی به یکدیگر متصل هستند. این شبکه‌ها برای ارسال و دریافت اطلاعات، به اشتراک گذاری منابع، ارتباط و ارائه خدمات به کاربران به کار می‌روند.

شبکه‌های کامپیوتری در تنظیمات مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند، که از این میان می‌توان به شبکه‌های محلی (LAN) که رایانه‌ها و دستگاه‌ها در یک مکان فیزیکی مشترک قرار دارند، و شبکه‌های وسیع الحدود (WAN) که اتصال دستگاه‌ها در مناطق جغرافیایی گسترده‌تر (مثل شبکه اینترنت) را فراهم می‌کنند، اشاره کرد. پروتکل‌های استفاده شده در شبکه‌های کامپیوتری عبارتند از TCP/IP، Ethernet، Wi-Fi، DNS، HTTP، و SNMP. هر کدام از این پروتکل‌ها وظایف و قوانین خاص خود را در ارتباط و مدیریت شبکه‌ها دارند. شبکه‌های کامپیوتری در بسیاری از زمینه‌ها کاربرد مانند ارتباطات سازمانی، انتقال داده، اشتراک اطلاعات، ارتباطات اینترنتی، ارائه خدمات شبکه و بسیاری از برنامه‌های کاربردی دیگر کاربرد دارند.

کاربرد شبکه چیست ؟

اکنون ممکن است این سوال برای شما پیش بیاید که کاربرد شبکه چیست ؟ شبکه کامپیوتری در بسیاری از زمینه‌ها و صنایع کاربرد دارد. در ادامه، تعدادی از کاربردهای شبکه کامپیوتری را ذکر می‌کنیم:

• ارتباطات سازمانی: یکی از مواردی که در رابطه با سوال کاربرد شبکه چیست باید به آن اشاره کنیم این است که شبکه کامپیوتری به سازمان‌ها این امکان را می‌دهد تا رایانه‌ها، دستگاه‌ها و کاربران با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. این شبکه‌ها از طریق ایمیل، نرم‌افزارهای مشترک، پیام‌رسان‌ها و سیستم‌های مدیریت منابع سازمانی (مانند سیستم‌های ERP و CRM) ارتباطات داخلی و خارجی سازمان را فراهم می‌کنند.
• اشتراک اطلاعات و منابع: شبکه کامپیوتری به کاربران امکان اشتراک گذاری اطلاعات، فایل‌ها، پوشه‌ها و منابع مشترک را می‌دهد. این قابلیت امکان همکاری و تعامل بین اعضای یک گروه یا سازمان را تسهیل می‌کند.
• ارتباطات اینترنتی: شبکه کامپیوتری اینترنت بر اساس پروتکل TCP/IP امکان ارتباطات اینترنتی را فراهم می‌کند. کاربران می‌توانند به اینترنت متصل شده و به منابع و خدمات مختلف دسترسی پیدا کنند، که از آن جمله می‌توان به وب‌سایت‌ها، ایمیل، چت، ویدئوکنفرانس و خدمات ابری اشاره کرد.
• انتقال داده: شبکه‌های کامپیوتری برای انتقال داده‌ها از یک رایانه به رایانه دیگر استفاده می‌شوند. این انتقال می‌تواند درون یک شبکه محلی (LAN) یا در شبکه‌های وسیع‌المدار (WAN) مانند اینترنت انجام شود. انتقال داده می‌تواند شامل انتقال فایل‌ها، پایگاه داده‌ها، پیام‌ها و سایر اطلاعات باشد.
• ارائه خدمات شبکه: شبکه کامپیوتری امکان ارائه خدمات شبکه را فراهم می‌کند، که از آن جمله می‌توان به  سرویس‌های اینترنت، سرویس‌های ابری، سرویس‌های ذخیره‌سازی شبکه و سرویس‌های امنیتی اشاره کرد.
• اتصال دستگاه‌ها و سنسورها: شبکه کامپیوتری به دستگاه‌ها و سنسورهای مختلف از طریق واسط‌های شبکه و پروتکل‌های ارتباطی متصل می‌شوند. این شبکه‌ها به منظور ارسال و دریافت اطلاعات، به اشتراک گذاری منابع، ارتباط و ارائه خدمات به کاربران به کار می‌روند.

شبکه‌های کامپیوتری در تنظیمات مختلف از جمله شبکه‌های محلی (LAN) و شبکه‌های وسیع الحدود (WAN) مورد استفاده قرار می‌گیرند.

چه کسانی به شبکه نیازمند هستند؟

اکنون ممکن است این سوال برایتان پیش بیاید که شبکه چیست و چه کسانی به شبکه نیازمند هستند؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم تمامی افراد در سازمان‌ها به دلیل قابلیت‌های بیشماری که شبکه دارد به آن نیازمند هستند. ادامه، تعدادی از مخاطبان هدف را معرفی می‌کنیم:

• سازمان‌ها و شرکت‌ها: سازمان‌ها و شرکت‌ها از شبکه‌های کامپیوتری برای ارتباط داخلی و خارجی، اشتراک اطلاعات، مدیریت منابع سازمانی، ارائه خدمات به کاربران و انتقال داده استفاده می‌کنند. این شبکه‌ها می‌توانند شبکه‌های محلی (LAN) داخلی سازمان یا شبکه‌های وسیع‌المدار (WAN) برای ارتباطات بین شعب و دفاتر مختلف باشند.
• ارائه دهندگان خدمات اینترنت: شرکت‌ها و سازمان‌هایی که خدمات اینترنتی (مانند ارائه دهندگان اینترنت، شرکت‌های میزبانی وب، شرکت‌های ارائه دهنده سرور مجازی ابری و غیره) ارائه می‌دهند، به شبکه نیازمند هستند. آن‌ها برای اتصال کاربران به اینترنت و ارائه خدمات اینترنتی مانند ایمیل، وب سایت، نرم‌افزارهای آنلاین و غیره از شبکه‌های کامپیوتری استفاده می‌کنند.
• ادارات دولتی و سازمان‌های عمومی: ادارات دولتی و سازمان‌های عمومی برای ارتباطات داخلی و خارجی، اشتراک اطلاعات، مدیریت منابع و ارائه خدمات به شهروندان و کاربران خود به شبکه‌های کامپیوتری نیازمند هستند.
• آموزش و پژوهش: موسسات آموزشی (مدارس، دانشگاه‌ها) و مراکز پژوهشی نیز به شبکه‌های کامپیوتری برای ارتباطات داخلی، انتقال داده، اشتراک اطلاعات و ارائه خدمات آموزشی و پژوهشی نیازمند هستند.
• کاربران خانگی: حتی کاربران خانگی نیز ممکن است به شبکه کامپیوتری نیازمند باشند. آن‌ها ممکن است برای اشتراک اینترنت، ارتباط با دستگاه‌های دیگر در خانه (مانند رایانه‌ها، تلویزیون‌ها، گوشی‌هایهوشمند و دستگاه‌های خانگی متصل) یا انتقال و به اشتراک گذاری فایل‌ها و چاپگرها از شبکه‌های کامپیوتری استفاده کنند.

چه نوع منابعی در شبکه‌های کامپیوتری به کار برده می‌شوند؟

در ادامه مبحث مرتبط با شبکه چیست باید به این سوال بپردازیم که چه نوع منابعی در شبکه‌های کامپیوتری به کار برده می‌شوند؟! بهتر است بدانید در شبکه‌های کامپیوتری، منابع زیادی دخیل هستند. این منابع شامل موارد زیر هستند:

• دستگاه‌ها سخت‌افزاری: در شبکه‌های کامپیوتری، دستگاه‌های سخت‌افزاری مانند روترها، سوئیچ‌ها، فایروال‌ها، سرورها، کامپیوترها، دستگاه‌های ذخیره‌سازی (مانند سرورهای فایل) و دستگاه‌های دیگر مدیریت می‌شوند. این منابع نقش کلیدی در عملکرد و ارتباطات شبکه دارند و نیازمند مدیریت، پیکربندی، نگهداری و کنترل منابع هستند.
• نرم‌افزارها: نرم‌افزارهای مدیریت شبکه به مدیران شبکه این امکان را می‌دهند تا دستگاه‌ها و منابع شبکه را مانیتور، پیکربندی و مدیریت کنند و مشکلات آنها را رفع نمایند. آن‌ها معمولاً شامل ابزارهای مانیتورینگ شبکه، نرم‌افزارهای مدیریت پهنای باند، نرم‌افزارهای پیکربندی دستگاه‌ها و سیستم‌ها و نرم‌افزارهای امنیت شبکه و غیره هستند.
• منابع امنیتی: منابع امنیتی از جمله فایروال‌ها، سیستم‌های تشخیص نفوذ (Intrusion Detection Systems)، سیستم‌های پیشرفته‌ فیلترینگ ترافیک، سیستم‌های رمزنگاری و مکانیزم‌های دیگر در شبکه برای حفاظت از شبکه در برابر تهدیدات امنیتی وجود دارند. این منابع نیازمند مدیریت، پیکربندی، بروزرسانی و پایش مداوم هستند.
• پهنای باند و منابع شبکه: منابع شبکه شامل پهنای باند (بیشتر در شبکه‌های WAN)، آدرس‌دهی IP، مسیریابی، سوئیچینگ، مدیریت ترافیک، کنترل بانداژ و سایر مشخصه‌های شبکه هستند. مدیریت این منابع شامل طراحی شبکه، بهینه‌سازی برای عملکرد بهتر و مدیریت ترافیک است.
• داده‌ها و اطلاعات: مدیریت داده‌ها و اطلاعات در شبکه به صورت مستقل است. این امر شامل مدیریت ذخیره‌سازی، پشتیبان‌گیری و بازیابی داده‌ها، مدیریت دسترسی به داده‌ها، مدیریت پایگاه‌داده‌ها و سرویس‌های ذخیره‌سازی در شبکه است.

چگونه می‌توانیم امنیت شبکه را مدیریت کنیم؟

برای مدیریت امنیت شبکه، می‌توانید روی رویکردها و روش‌های زیر تمرکز کنید:

• شناسایی و ارزیابی تهدیدات: در ادامه بحث شبکه چیست و چگونه می‌توان امنیت شبکه را تامین کرد باید به شناسایی و ارزیابی تهدیدات بپردازیم. ابتدا باید تهدیدات امنیتی محتمل را شناسایی و ارزیابی کنید. این امر شامل شناسایی نقاط ضعف امنیتی، آسیب‌پذیری‌ها و تهدیدات احتمالی است. با شناسایی تهدیدات، می‌توانید برنامه‌ها و راهکارهای مناسبی را برای مقابله با آنها انتخاب کنید.
• استفاده از روش‌های رمزنگاری: استفاده از رمزنگاری در ارتباطات شبکه می‌تواند اطلاعات را در مقابل حملات نفوذ و دسترسی غیرمجاز محافظت کند. از پروتکل‌های رمزنگاری امن مانند SSL/TLS برای ارتباطات وب و پروتکل‌های VPN برای ایجاد شبکه‌های اختصاصی مجازی استفاده کنید.
• استفاده از فایروال: فایروال‌ها به عنوان یک بستر امنیتی مهم در شبکه عمل می‌کنند. آنها می‌توانند ترافیک شبکه را بررسی کنند و بر اساس قوانین تعیین شده، بسته‌های مخرب را مسدود کنند. تنظیم دقیق قوانین فایروال و مدیریت بازرسی‌های ناخواسته می‌تواند امنیت شبکه را بهبود بخشد.
• مانیتورینگ و شناسایی تهدیدات: استفاده از سیستم‌های مانیتورینگ و تشخیص نفوذ (Intrusion Detection Systems) می‌تواند به شناسایی و ردیابی حملات امنیتی کمک کند. این سیستم‌ها قادرند به‌طور خودکار رویدادها و الگوهای مشکوک را تشخیص داده و هشدارهای لازم را فراهم کنند.
• مدیریت دسترسی: برای افزایش امنیت، باید دسترسی به منابع شبکه مانند فایل‌ها، سرویس‌ها و اطلاعات را مدیریت کنید. از سیاست‌های قوی مدیریت دسترسی استفاده کنید، به کاربران فقط دسترسی‌های لازم را ارائه دهید و دسترسی‌های غیرمجاز را محدود کنید.
• بروزرسانی سیستم‌ها: برای حفظ امنیت شبکه، سیستم‌ها و نرم‌افزارها را به‌روز نگه دارید.

چگونه می‌توانیم رفتارهای امنیتی را به کارکنان آموزش دهیم؟

در مبحث شبکه چیست، آموزش رفتارهای امنیتی به کارکنان اهمیت زیادی دارد. در واقع، این امر می‌تواند به حفظ امنیت شبکه و جلوگیری از وقوع تهدیدات امنیتی کمک کند. در ادامه، چند راهکار برای آموزش کارکنان آورده شده است:

• سازماندهی دوره‌های آموزشی: برنامه‌ریزی برای برگزاری دوره‌های آموزشی منظم در مورد مباحث امنیتی یکی از مواردی است که باید مد نظر قرار دهید. این دوره‌ها می‌توانند به کارکنان مفاهیم امنیتی اساسی مانند رمزنگاری، رمز عبور قوی، حملات پیشرفته، حفاظت از داده‌ها و سایر موضوعات مرتبط را آموزش بدهند.
• آموزش عملی: از آموزش عملی و تمرینات عملی برای کارکنان استفاده کنید. این امر شامل اجرای سناریوهای شبیه‌سازی شده از حملات امنیتی، تست فیشینگ (Phishing)، تست نفوذ (Penetration Testing) و مطالعه موردی از حملات امنیتی و راهکارهای مقابله است. این نوع آموزش‌ها باعث می‌شوند که کارکنان با واقعیت‌های عملی و تهدیدات واقعی مواجه شوند و یاد بگیرند چگونه با آن‌ها برخورد کنند.
• مواد آموزشی متنوع: استفاده از مواد آموزشی متنوع مانند ویدئوها، اسلایدها، فیلم‌های آموزشی، مقالات و راهنماها می‌تواند به کارکنان کمک کند تا به راحتی و در هر زمانی به مطالب امنیتی دسترسی پیدا کنند. همچنین، استفاده از مثال‌ها و مطالب قابل فهم و قابل ارتباط با وظایف کارکنان می‌تواند تاثیر بیشتری در یادگیری آنها داشته باشد.
• آزمون‌های آموزشی و ارزیابی: برگزاری آزمون‌های آموزشی و ارزیابی به کارکنان کمک می‌کند تا میزان درکشان از مفاهیم امنیتی را بسنجد و نقاط ضعف خود را مشخص کنند. این آزمون‌ها می‌توانند شامل پرسشنامه‌ها، سناریوهای مشکوک، یا تست‌های آنلاین باشند. بر اساس نتایج آزمون، می‌تواناز عملکرد و پیشرفت کارکنان در زمینه امنیت را ارزیابی و نیازهای آموزشی بیشتر را تعیین کرد.
• ارتباط مداوم: برقراری ارتباط مداوم با کارکنان در مورد مسائل امنیتی و به روزرسانی‌های امنیتی می‌تواند به افزایش آگاهی آن‌ها و رعایت رفتارهای امنیتی کمک کند. از طریق ایمیل‌های هفتگی، نشریات داخلی، نشست‌های آموزشی و جلسات ارتباطی، مهمترین مسائل امنیتی و تغییرات مرتبط با سیاست‌ها و رهنمودهای امنیتی را با کارکنان به اشتراک بگذارید.
• الگوی رفتاری مثبت: به عنوان مدیر یا مسئول امنیت، نقش مهمی در رعایت رفتارهای امنیتی برای کارکنان دارید. با رعایت استانداردهای امنیتی و رفتارهای مورد انتظار، نمونه‌ای مثبت برای سایر کارکنان خواهید بود و آن‌ها را ترغیب به رعایت امنیت خواهید کرد.
• جوایز و انگیزه‌بخشی: تشویق و پاداش برای رفتارهای امنیتی می‌تواند کارکنان را ترغیب به رعایت این رفتارها کند. می‌توانید برنامه‌های پاداش‌دهی براساس عملکرد امنیتی، شناسایی گزارش حملات امنیتی و مشارکت فعال در فرایندهای امنیتی راه‌اندازی کنید.
• مرور دوره‌های آموزشی: با توجه به تغییرات مستمر در تهدیدات امنیتی، مهم است که دوره‌های آموزشی را به‌روز رسانی کنید و آن‌ها را مرتباً مرور کنید. همچنین، در صورت وقوع حوادث امنیتی جدید، می‌توانید به کارکنان آموزش‌های فوری و مرتبط با وقوع این حوادث را ارائه دهید.

سخن پایانی

تا به اینجا تلاش کردیم اطلاعات کاملی را در مورد شبکه چیست در اختیار شما قرار دهیم. همانطورکه متوجه شده‌اید شبکه به مجموعه‌ای از رایانه‌ها و دستگاه‌های مختلف (مانند سرورها، روترها، سوئیچ‌ها و دستگاه‌های شبکه دیگر) گفته می شود که از طریق واسط‌های شبکه و پروتکل‌های ارتباطی به یکدیگر متصل هستند.