FTP چیست؟

FTP مخفف عبارت File Transfer Protocol است که به معنای پروتکل انتقال فایل است. بهتر است بدانید اف تی پی یک  پروتکل استاندارد برای انتقال فایل بین دستگاه‌ها در شبکه‌های کامپیوتری است. این پروتکل از ابتدای دهه ۱۹۷۰ توسعه یافته و به طور گسترده ای در اینترنت و شبکه‌های داخلی مورد استفاده قرار می گیرد.  با استفاده از اف تی پی، کاربران می‌توانند فایل‌ها را بین یک کامپیوتر میزبان (سرور) و کامپیوتر مشتری (کلاینت) انتقال دهند. اف تی پی از پروتکل TCP/IP برای برقراری اتصال و انتقال فایل‌ها  استفاده می‌کند. کاربران می‌توانند با استفاده از نرم‌افزارهای اف تی پی که معمولاً در دسترس هستند (از جمله FileZilla) وارد سیستم شوند و فایل‌ها را بین سرور و کلاینت جابجا کنند.

FTP امکانات متنوعی را برای مدیریت فایل فراهم می‌کند، به طور مثال شما با استفاده از این پروتکل به راحتی می‌توانید برایانتقال فایل‌ها، ایجاد پوشه‌ها، حذف فایل‌ها، تغییر سطح دسترسی و غیره اقدام نمایید. همچنین، اف تی پی به صورت معمول از روش‌های احراز هویت مانند نام کاربری و رمز عبور برای افزایش امنیت اتصال استفاده می‌کند. با این حال، امنیت اف تی پی  می‌تواند تحت تاثیر قرار گیرد و بهتر است برای انتقال فایل‌های حساس از پروتکل‌های امن‌تری مانند SFTP (SSH File Transfer Protocol) یا FTPS (FTP over SSL/TLS) استفاده شود.

نرم‌افزاری مناسب برای استفاده از اف تی پی

برای اتصال به سیستم FTP می‌توانید از نرم‌افزارهای زیر استفاده کنید:

• FileZilla: این نرم‌افزار رایگان و متن‌باز برای ویندوز، مک و لینوکس کاربرد دارد و یکی از محبوب‌ترین و قدرتمندترین ابزارهای اف تی پی  است.  FileZilla امکانات متنوعی را برای مدیریت و انتقال فایل‌ها از جمله قابلیت بارگذاری و دانلود همزمان، مدیریت صف انتقال، پشتیبانی از اتصال امن SFTP و FTPS را فراهم می‌کند.
• WinSCP: این نرم‌افزار نیز رایگان و متن‌باز است و برای سیستم‌عامل ویندوز قابل استفاده است. نرم‌افزار WinSCP  می‌تواند از FTP، SFTP  وSCP پشتیبانی کند و ویژگی‌هایی مانند مدیریت پوشه‌ها، جستجو در فایل‌ها، قابلیت سینک کردن فایل‌ها و سرورها و غیره را ارائه می‌دهد.
• Cyberduck: این نرم‌افزار متن‌باز برای سیستم‌عامل‌های ویندوز و مک موجود است.  Cyberduck از انواع پروتکل‌های انتقال فایل مانند اف تی پی، SFTP، WebDAV و غیره پشتیبانی می‌نماید. همچنین، این نرم‌افزار از امکاناتی مانند جستجوی فایل‌ها، مدیریت اتصالات چندگانه، اتصال امن و قابلیت اتصال به ابرهای ذخیره‌سازی محبوب مانند Amazon S3 و Google Drive را دارا است.

بهتر است بدانید این نرم‌افزارها فقط چند نمونه از محبوب‌ترین ابزارهای اف تی پی هستند و در بازار نرم‌افزارهای دیگری نیز موجود هستند که شما می‌توانید اطلاعات خود را در مورد آنها بالا ببرید. انتخاب نرم‌افزار مناسب بستگی به نیازها و سیستم‌عاملی دارد که استفاده می‌کنید.

معرفی ویژگی‌های اف تی پی

ویژگی‌های اصلی FTP (File Transfer Protocol) عبارتند از:

• انتقال فایل: اف تی پی برای انتقال فایل بین دستگاه‌ها در شبکه مورد استفاده قرار می‎گیرد. کاربران می‌توانند فایل‌ها را به صورت دوطرفه (آپلود و دانلود) بین سرور و کلاینت جابجا کنند.
• مدیریت فایل: اف تی پی امکانات متنوعی برای مدیریت فایل فراهم می‌کند. این امر شامل ایجاد پوشه‌ها، حذف و تغییر نام فایل‌ها، انتقال فایل‌ها و پوشه‌ها، تغییر سطح دسترسی و غیره است.
• اتصال مستقیم: با استفاده از اف تی پی، کلاینت می‌تواند به طور مستقیم به سرور متصل شود و با آن ارتباط برقرار کند. این ارتباط می‌تواند از نوع Active FTP یا Passive FTP باشد، که تفاوت‌هایی در روش برقراری اتصال دارند.
• احراز هویت: اف تی پی از روش‌های احراز هویت نام کاربری و رمز عبور برای اطمینان از هویت کاربر استفاده می‌کند. این اطلاعات برای ورود به سرور اف تی پی ضروری هستند و باعث می‌شوند که تمامی کارها در یک بستر امن برقرار شود.
• اتصال امن: اف تی پی قابلیت استفاده از اتصال امن را دارد. از جمله روش‌های اتصال امن برای اف تی پی می‌توان به FTPS (FTP over SSL/TLS) و SFTP (SSH File Transfer Protocol) اشاره کرد. این روش‌ها از رمزنگاری برای حفاظت اطلاعات ارسالی استفاده می‌کنند.
• مدیریت صف انتقال: اف تی پی معمولاً قابلیت مدیریت صف انتقال را دارد. این امر به معنای قرار دادن فایل‌ها در یک صف برای انتقال به ترتیب درست است. این ویژگی به کاربران این امکان را می‌دهد که فایل‌ها را به صورت دسته‌ای در صف قرار داده و به ترتیب آن‌ها را انتقال دهند.

بهتر است بدانید این ویژگی‌ها کمترین توصیفی است که می‌توان درباره ویژگی‌های اف تی پی ارائه داد. البته باید توجه داشت که اف تی پی یک پروتکل قدیمی است و در برخی موارد ممکن است محدودیت‌ها و نقاط ضعفی داشته باشد. بنابراین، توصیه می‌شود قبل از استفاده از آن ابتدا اطلاعات خود را به طور کامل بالا ببرید. در این زمینه می‌توانید با کارشناسان و کسانی که در این زمینه تخصص دارند مشورت نمایید.

تفاوت بین Active FTP و Passive FTP

در اف تی پی، هنگام برقراری اتصال بین کلاینت و سرور، دو روش مختلف برای ارسال داده‌ها وجود دارد که به عنوان Active FTP (اکتیو اف تی پی) و Passive FTP  (پسیو اف تی پی) شناخته شده‌اند. این دو روش تفاوت‌هایی در روش برقراری اتصال و ارسال داده‌ها دارند.

در اکتیو اف تی پی، سرور از یک پورت تعیین شده (معمولاً پورت 20) برای برقراری اتصال داده‌ها به کلاینت استفاده می‌کند. فرایند برقراری اتصال در این حالت به صورت زیر است:

• کلاینت درخواست انتقال فایل را به سرور می‌فرستد.
• سرور پورت 20 خود را به عنوان پورت داده‌ای معرفی می‌کند.
• کلاینت یک پورت تصادفی (بین 1024 و 65535) را برای برقراری اتصال داده‌ای ارسال می‌کند.
• سرور از پورت ارسالی توسط کلاینت برای برقراری اتصال داده‌ای استفاده می‌کند.

در اکتیو اف تی پی، سرور مستقیماً به کلاینت متصل می‌شود و داده‌ها را از پورت مشخص شده به کلاینت ارسال می‌کند. این امر بدین معناست که کلاینت قادر است اتصال‌های ورودی را از سرور دریافت کند و سپس برای آن‌ها پورتی را باز کند.

در پسیو اف تی پی، کلاینت از یک پورت تعیین شده (معمولاً پورت 21) برای برقراری اتصال داده‌ها به سرور استفاده می‌کند. فرایند برقراری اتصال در این حالت به صورت زیر است:

• کلاینت درخواست انتقال فایل را به سرور می‌فرستد.
• سرور یک پورت تصادفی (بین 1024 و 65535) را به عنوان پورت داده‌ای معرفی می‌کند.
• کلاینت از پورت ارسالی توسط سرور برای برقراری اتصال داده‌ای استفاده می‌کند.

در پسیو اف تی پی، کلاینت مستقیماً به سرور متصل می‌شود و داده‌ها را از پورت مشخص شده دریافت می‌کند. این امر به این معنی است که سرور باید قادر باشد اتصال‌های ورودی را از کلاینت دریافت کند و مناسب برای آن‌ها پورتی را باز کند.

تفاوت اصلی بین Active FTP و Passive FTP در روشی است که سرور از پورت‌ها برای برقراری اتصال داده‌ای استفاده می‌کند. در اکتیو اف تی پی، سرور مشخص می‌کند که از کدام پورت برای ارسال داده‌ها استفاده خواهد کرد و کلاینت باید بتواند اتصال ورودی بر روی آن پورت را دریافت کند. در پسیو اف تی پی، سرور از کلاینت پورتی را برای ارسال داده‌ها دریافت می‌کند و کلاینت باید بتواند اتصال ورودی بر روی آن پورت را دریافت کند.

استفاده از اکتیو اف تی پی و  یا پسیو اف تی پی بستگی به تنظیمات شبکه و تنظیمات سرور و کلاینت دارد. در برخی موارد، فایروال یا مسائل امنیتی ممکن است مانع برقراری اتصال در یکی از روش‌ها شوند. بنابراین، برخی از کلاینت‌ها و سرورها ترجیح می‌دهند از یک روش به جای روش دیگر استفاده کنند تا به مشکلات احتمالی بر نخورند. از آنجا که سرور FTP می‌تواند به صورت Active یا Passive تنظیم شود، این مسئله بسیار مهم است که برنامه‌های کلاینت اف تی پی نیز بتوانند از هر دو روش پشتیبانی کنند.

سخن پایانی

تا به اینجا تلاش کردیم اطلاعات کاملی را در مورد اف تی پی در اختیار شما قرار دهیم. همانطور که متوجه شده‌اید اف تی پی یک  پروتکل استاندارد برای انتقال فایل بین دستگاه‌ها در شبکه‌های کامپیوتری است. FTP ویژگی‌های متعددی دارد که از میان آنها می‌توان به قابلیت انتقال داده‌ها، احراز هویت و اتصال مستقیم اشاره کرد.